मी पाहिलेली दिंडी मराठी निबंद
५. मी पाहिलेली दिंडी
[मुद्दे : पंढरीची वारी - एक सांस्कृतिक कार्यक्रम - वारीचे स्वरूप - केव्हा निघते-भाग घेणारे कोण ? त्यांचा कार्यक्रम - त्यांची भावना - त्याचे भव्य स्वरूप-झालेला साक्षात्कार]
दरवर्षी निघणाच्या दिंडीचे वर्णन मी वर्तमानपत्रातून वाचत असे. पण प्रत्यक्ष दिंडी मी पाहिली नव्हती. या वर्षी दिंडी पाहायचीच असे ठरवून मी बाबांबरोबर पुण्याला आत्याकडे आलो होतो.
साधारण आषाढी एकादशीच्या वीसएकवीस दिवस आधी ही दिंडी आळंदीहून निघते आणि पंढरपूरला जाते. दिंडीचा मार्ग ठरलेला असतो. कोठे थांबायचे, कोठे कोणते कार्यक्रम करायचे हे निश्चित केलेले असते. वर्षानुवर्षे हजारो वारकरी या दिंडीत सहभागी
होतात. सगळी कामे बाजूला ठेऊन हे भक्तगण दिंडीसाठी आळंदीस येतात.
आम्ही सकाळीच आळंदीला येऊन पोहोचलो. तेथे माणसांचा महापूर लोटला होता.भक्तिभावाने लोकांचे मन उचंबळले होते. सर्वांना ओढ होती ती फक्त पंढरीच्या विठोबाच्या भेटीची आणि त्या भेटीला ते जाणार होते त्या माउलीच्या साथीने,संगतीने !
ठरलेल्या वेळी माउलीच्या पादुकांची पूजा झाली आणि मानकच्यांनी पालखी उचलली. ‘ज्ञानदेव-तुकारामाचा गजर झाला आणि लाखो पावले ठरलेल्या मार्गाने पुढेपुढे पडत होती. माउलीच्या ओव्या. तुकाराम महाराजांचे अभंग म्हटले जात होते.
साधेच पण स्वच्छ कपडे, कपाळावर गंधाचा टिळा,गळ्यत तुळशीची माळ आणि हातात झांजा, टाळ घेऊन हे एवढे अंतर ही मंडळी चालणार होती. त्यांतील स्त्रियांच्या डोक्यावर तुळशीख़ुदावने होती. पण कुणालाच कशाचेच ओझे होत नव्हते. दिंडीतील या
भक्तांना जातपात, धर्म कशाचीच अडचण नव्हती. ते सगळेजण 'हरिभक्त' होते.
वाटेवर वेगवेगळ्या दिंड्या येऊन मिळत होत्या. जागोजागी पालखीचे स्वागत होत होते. अबीरफुले उधळली जात होती. आळंदी ते पुणे अंतर केव्हा संपले ते कळलेच नाही.आम्ही येथेच थांबणार होतो.वारी आज-उदया पुण्याला मुक्काम करून पुढे जाणार होती.
[मुद्दे : पंढरीची वारी - एक सांस्कृतिक कार्यक्रम - वारीचे स्वरूप - केव्हा निघते-भाग घेणारे कोण ? त्यांचा कार्यक्रम - त्यांची भावना - त्याचे भव्य स्वरूप-झालेला साक्षात्कार]
दरवर्षी निघणाच्या दिंडीचे वर्णन मी वर्तमानपत्रातून वाचत असे. पण प्रत्यक्ष दिंडी मी पाहिली नव्हती. या वर्षी दिंडी पाहायचीच असे ठरवून मी बाबांबरोबर पुण्याला आत्याकडे आलो होतो.
साधारण आषाढी एकादशीच्या वीसएकवीस दिवस आधी ही दिंडी आळंदीहून निघते आणि पंढरपूरला जाते. दिंडीचा मार्ग ठरलेला असतो. कोठे थांबायचे, कोठे कोणते कार्यक्रम करायचे हे निश्चित केलेले असते. वर्षानुवर्षे हजारो वारकरी या दिंडीत सहभागी
होतात. सगळी कामे बाजूला ठेऊन हे भक्तगण दिंडीसाठी आळंदीस येतात.
आम्ही सकाळीच आळंदीला येऊन पोहोचलो. तेथे माणसांचा महापूर लोटला होता.भक्तिभावाने लोकांचे मन उचंबळले होते. सर्वांना ओढ होती ती फक्त पंढरीच्या विठोबाच्या भेटीची आणि त्या भेटीला ते जाणार होते त्या माउलीच्या साथीने,संगतीने !
ठरलेल्या वेळी माउलीच्या पादुकांची पूजा झाली आणि मानकच्यांनी पालखी उचलली. ‘ज्ञानदेव-तुकारामाचा गजर झाला आणि लाखो पावले ठरलेल्या मार्गाने पुढेपुढे पडत होती. माउलीच्या ओव्या. तुकाराम महाराजांचे अभंग म्हटले जात होते.
साधेच पण स्वच्छ कपडे, कपाळावर गंधाचा टिळा,गळ्यत तुळशीची माळ आणि हातात झांजा, टाळ घेऊन हे एवढे अंतर ही मंडळी चालणार होती. त्यांतील स्त्रियांच्या डोक्यावर तुळशीख़ुदावने होती. पण कुणालाच कशाचेच ओझे होत नव्हते. दिंडीतील या
भक्तांना जातपात, धर्म कशाचीच अडचण नव्हती. ते सगळेजण 'हरिभक्त' होते.
वाटेवर वेगवेगळ्या दिंड्या येऊन मिळत होत्या. जागोजागी पालखीचे स्वागत होत होते. अबीरफुले उधळली जात होती. आळंदी ते पुणे अंतर केव्हा संपले ते कळलेच नाही.आम्ही येथेच थांबणार होतो.वारी आज-उदया पुण्याला मुक्काम करून पुढे जाणार होती.
[ शब्दार्थ :
1)दिंडी-a group of devotees walking together. धार्मिक उत्सव-यात्रा।
2)आत्या-aunt. बूआ।
3)माउली-literally means 'mother, here the word refers to Saint Dnyaneshwar. माँ (यहाँ अर्थ) संत ज्ञानेश्वर।
4)पादुका- wooden sandals of a Saint' worshipped after his death.खड़ाऊँ।
5)पालखी-a palanquin.पालकी।
6)झांजा, टाळ-cymbals.झझ-मैंजीरा। ।
7)तुळशीख़ुदावन -a pot with Tulsil plant in it.गमले में तुलसी का पौधा।
8)जातपात - caste, community. न्यूurld. जाति-वर्ण।]
मी पाहिलेली दिंडी मराठी निबंद
Reviewed by Shivam
on
June 19, 2018
Rating:
Reviewed by Shivam
on
June 19, 2018
Rating:
No comments